Nuôi con bằng sữa mẹ là phương pháp nuôi dưỡng tự nhiên, tối ưu và mang lại nhiều lợi ích to lớn cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ cũng như người mẹ. Sữa mẹ cung cấp đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, đồng thời giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm khuẩn, dị ứng và các vấn đề tiêu hóa. Bên cạnh đó, việc nuôi con bằng sữa mẹ còn mang lại lợi ích về mặt tâm lý, giúp gắn kết tình mẫu tử, đồng thời hỗ trợ sức khỏe cho mẹ, giúp mẹ nhanh phục hồi sau sinh, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú và ung thư buồng trứng.
Thế nào là nuôi con bằng sữa mẹ và bú mẹ hoàn toàn?
Nuôi con bằng sữa mẹ: Là đứa trẻ được nuôi dưỡng trực tiếp bằng bú mẹ hoặc gián tiếp qua sữa mẹ vắt ra
Bú sớm: Là trẻ được bú mẹ trong vòng 1h đầu sau sinh
Bú mẹ hoàn toàn: Là trẻ chỉ được bú sữa từ vú mẹ hoặc vú nuôi hoặc từ vú mẹ vắt ra. Ngoài ra không ăn bất kỳ một loại thức ăn dạng lỏng hay rắn khác trừ các dạng giọt, siro có chứa các vitamin, chất khoáng bổ sung hoặc thuốc
Lợi ích của việc nuôi con bằng sữa mẹ
Sữa mẹ bài tiết trong 2-3 ngày đầu sau đẻ được gọi là sữa non. Sữa non sánh, đặc và có màu vàng nhạt. Đây là loại sữa có nhiều năng lượng, nhiều protein và hàm lượng vitamin A rất cao, đồng thời lại có nhiều chất kháng khuẩn, tăng cường miễndịch cho trẻ,phân su được tống ra nhanh hơn do có tác dụng nhuận tràng nhẹ
Do vậy, cần được giáo dục, động viên, khuyến khích để các bà mẹ cho trẻ mới đẻ bú sữa non quý hiếm này càng sớm càng tốt, trong vòng 30-60 phút sau đẻ; xoá bỏ đi quan niệm sai lệch cho rằng đây là loại sữa chua, nhạt nên vắt bỏ đi.
Sữa mẹ là chất dinh dưỡng hoàn hảo, dễ tiêu hoá và dễ hấp thu, trong sữa mẹ có nhiều protein, lipid, vitamin và muối khoáng hơn trong sữa bò
Sữa mẹ có tính chất kháng khuẩn
Sữa mẹ vô khuẩn, trẻ bú trực tiếp được ngay, vi khuẩn không có điều kiện phát triển nên trẻ ít bị tiêu chảy,Sữa mẹ có nhiều IgA tiết, nhất là trong sữa non. IgA tiết thường không hấp thu mà thường ở lại trong lòng ruột để chống lại vi khuẩn
Sữa mẹ có tác dụng chống dị ứng
Gắn bó tình cảm mẹ con
Nuôi con bằng sữa mẹ đã giúp cho bà mẹ và những đứa trẻ hình thành mối quan hệ gần gũi yêu thương, trẻ ít quấy khóc. Trẻ bú mẹ thường phát triển trí tuệ tốt hơn, thông minh hơn uống sữa bò
Bú mẹ có tác dụng bảo vệ sức khoẻ cho bà mẹ và là điều kiện tốt để thực hiện kế hoạch hoá gia đình
Động tác bú mẹ ngay sau đẻ có tác dụng co hồi tử cung, cầm máu sau đẻ thông qua cơ chế bài tiết oxytocin
Trong thời gian cho con bú, bà mẹ ít có khả năng có thai, do prolactin có tác dụng ức chế quá trình rụng trứng
Bú mẹ là cách nuôi con đơn giản, dễ thực hiện, thuận tiện và ít tốn kém
Cho con bú là cách nuôi con đơn giản nhất đối với các bà mẹ
Có thể cho con bú bất cứ khi nào, kể cả ban đêm, bất cứ ở đâu
Không mất thời gian, phương tiện, dụng cụ pha sữa phiền phức
Cho trẻ bú đúng cách
Cho trẻ bú mẹ càng sớm càng tốt, bú ngay sau khi đẻ trong vòng nửa giờ đầu
Khi cho trẻ bú phải:
Lau sạch đầu vú trước khi cho bú
Bế trẻ nằm ở tư thế thoải mái
Đầu và thân trẻ nằm trên một đường thẳng
Mặt trẻ quay vào vú, miệng đối diện với núm vú
Mẹ ngồi bế trẻ sát vào người mẹ. Nếu là trẻ sơ sinh thì bà mẹ phải đỡ đầu và mông trẻ. Chỉ nên nằm cho trẻ bú khi mẹ mệt. Trên thực tế cho thấy, những người mẹ thường xuyên nằm cho trẻ bú sẽ tạo cho trẻ thói quen “ nằm bú”. Với thói quen này, mỗi khi trẻ nằm cùng mẹ là đòi bú, nhiều khi trẻ bú suốt đêm, làm cho mẹ mất ngủ dẫn đến mất sữa.
Bà mẹ nâng vú bằng tay để đưa vú vào miệng trẻ. Thỉnh thoảng nên dùng ngón tay cái và ngón tay trỏ nâng và ấn nhẹ vào vú để vú khỏi bịt mũi của trẻ, đồng thời cũng làm cho trẻ ngậm và bú tốt hơn.
Những dấu hiệu chứng tỏ việc ngậm bắt vú tốt:
Miệng mở rộng, ngậm sâu vào quầng vú
Môi dưới hướng ra ngoài
Lưỡi chụm quanh bầu vú
Má chụm tròn
Trẻ mút chậm sâu, có nhịp nghỉ khi nuốt
Có thể nhìn hoặc nghe thấy trẻ nuốt
Cho trẻ bú hết bầu vú bên này rồi mới chuyển sang bú bên kia để tận dụng được sữa đầu, sữa cuối và đảm bảo kiệt sữa nhằm kích thích tạo sữa. ( Sữa đầu: có nhiều protein, lactose, chất dinh dưỡng khác, khối lượng sữa. Sữa cuối: có nhiều chất béo, cung cấp nhiều năng lượng).
Khi trẻ bú xong, nên vắt hết sữa còn lại trong bầu vú.
Thời gian mỗi lần bú từ 15-20p. Không nên để trẻ bú quá lâu làm mất sức của trẻ.
Sau khi trẻ bú xongnên bế trẻ nằm yên ở tư thế cao đầu trong vòng 5-10pđể trẻ có thể ợ hơi ( hít vào trong khi bú), tránh bị nôn, chớ và sặc sữa.
Cho trẻ bú theo nhu cầu( kể cả ban đêm), có thể cho trẻ bú 8-10 lần trong ngày. Nếu trẻ không bú được nên vắt sữa đổ bằng thìa
Cho trẻ bú kéo dài đến 18-24 tháng tuổi, không nên cai sữa trước 12 tháng; nên cai sữa vào mùa mát, tốt nhất là vào mùa lạnh, không nêncai sữa khi trẻ ốm hoặc vào mùa hè.
Cách sử dụng sữa mẹ sau khi để tủ lạnh
Cách 1: Để sữa ngoài nhiệt độ phòng từ 30- 45 phút.
Cách 2: Ngâm nước ấm 37ºC trong trường hợp cần dùng ngay.
***Chú ý:
Không đun nóng sữa, không hâm trong lò vi sóng.
Sữa phải được để tủ lạnh riêng, không để chung cùng thức ăn.
Sữa trẻ đã uống còn thừa không để lại.
| |
Nhiệt độ phòng 19- 26ºC
|
Ngăn mát tủ lạnh
|
Tủ đông
( – 20ºC)
|
|
Sữa mẹ mới vắt
|
• Lý tưởng nhất là sử dụng ngay sau vắt
• ≤ 6h để ngoài nhiệt độ phòng
|
≤ 5 ngày
|
≤ 6 tháng
|
|
Trữ đông trước đó, rã đông trong tủ lạnh nhưng chưa hâm nóng
|
≤ 4h
|
≤ 24h
|
Không tái đông lại
|
|
Trữ đông trước đó và đã để nhiệt độ phòng.
|
Dùng luôn
|
≤ 4h
|
Không tái đông lại
|
|
Sữa mẹ thanh trùng (sau khi đã rã đông chậm từ ngăn mát tủ lạnh)
|
≤ 4h
|
≤ 48h
|
Không tái trữ đông lại
|
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tối ưu cho trẻ, bú mẹ có lợi cho cả mẹ và con. Trẻ cần được bú sữa non, bú ngay sau trong vòng một giờ đầu sau sinh. Vì những lợi ích trên các bà mẹ nên cho con bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và tiếp tục bú mẹ đến 24 tháng để trẻ được phát triển toàn diện./
PTNHST. Phạm Thị Quỳnh Anh